De Semois, een rivier als geen ander...

De Semois, zacht en kronkelig, komt tot leven in Aarlen, een stad gelegen op een hoogte van 413 meter. Het begint een reis van 210 kilometer, dansend door valleien en bossen, om uiteindelijk uit te komen in de Maas bij Monthermé, Frankrijk, op 140 meter hoogte. In Bohan, de laatste glimlach van België voor de grens, rust hij op 168 meter. In een rechte lijn bedraagt de afstand tussen Aarlen en Monthermé slechts 80 kilometer.

De hele regio die u bezoekt vanuit Gîte Le Fournil, gelegen in Ucimont in de gemeente Bouillon, wordt doorkruist door deze rivier die werkelijk anders is dan alle andere.

Om de magie van zijn reis, zijn lome bochten en de soms open, soms smalle landschappen die hij omarmt te begrijpen, moeten we ons verdiepen in de geologie, dit gedicht van stenen.

De Semois doorkruist twee zeer verschillende werelden: van het elegante Lotharingen, waar het zijn bed vormt op oude mergelkalsteenlanden, tot Chassepierre; Wanneer het de Ardennen binnenkomt, verzinkt het in een koninkrijk van zandsteen en leisteen, overblijfselen uit een oertijd.

Maar hoe heeft ze dit pad met zijn vele arabesken gebeeldhouwd?

Misschien begon het zijn koers in het Paleoceen, miljoenen jaren geleden, uit te stippelen. Destijds strekte het zich uit over een pas blootgelegde maritieme vlakte, een canvas van zand en klei, subtiel geplaatst op krijt uit het Krijt en oudere zee- en sedimentaire gesteenten uit het Jura.

De Ardennen werden op hun beurt al gekenmerkt door twee grote tektonische plooien: eerst Caledonisch, meer dan 400 miljoen jaar geleden, en vervolgens Hercynisch, ongeveer 300 miljoen jaar later.

Het Ardennenmassief, ooit majestueus met toppen van meer dan 3000 meter, is door de tijd uitgesleten en door de eeuwen heen afgeplat. Tijdens de Jura-periode was deze uitgestrekte vlakte bedekt met lagen zand, mergel en kalksteen, achtergelaten door oude zeeën die zich terugtrokken en vervolgens terugkeerden, in een duizendjarige dans.

Op deze uitgestrekte maritieme vlakte heeft de Semois zijn ruimte van vrijheid gevonden, kronkelend van oost naar west, na de langzame terugtrekking van het water. In dit zachte en kneedbare terrein kon ze vrije meanders volgen en spelen met het landschap.

28 miljoen jaar geleden gaf een nieuwe opleving, dankzij de vouwing van de Alpen, nieuw leven aan de basis in de Ardennen. Lorraine volgde en steeg op zijn beurt op, waardoor cuestas met kalkstenen zijkanten ontstonden, bewakers van het Bekken van Parijs.

In de Ardennen ontmoet de Semois de harde lagen van het Devoon, oude rotsen die tussen 408 en 360 miljoen jaar geleden zijn afgezet. Het behoudt zijn oorspronkelijke meanders en graaft ze in deze massieve rots, waardoor diepe en smalle valleien worden uitgehouwen.

Het erodeert zijn bodem, waardoor de valleien in de loop van de tijd breder worden, totdat de muren afbrokkelen en zich terugtrekken. In de Ardennen is de Semois als een oude melodie die op de Devoon-basis is geschreven.

In Gaume Lorraine kan men, vanuit het uitkijkpunt van Chassepierre, de eerste (Sinemurische) cuesta en zijn karakteristieke hellingen bewonderen, een brede alluviale vlakte die zich uitstrekt over de mergel-kalksteenrotsen van het Onder-Jura, en, in de verte, de hoge beboste gebieden van de Devoon Ardennen, majestueus en eeuwig.

U kunt deze majesteit bewonderen op een steenworp afstand van de gîte Le Fournil, in Botassart, bij het uitkijkpunt van het Reuzengraf .

De regio rond de Gîte "Le Fournil" in Ucimont, in de gemeente Bouillon, wordt doorkruist door een werkelijk unieke rivier: de Semois. Dit is de reden waarom deze rivier zich onderscheidt van de andere:

! De Semois wordt voor meer dan de helft van zijn traject bevaarbaar, maar welk soort navigatie is er mogelijk?

! In de winter kan de Semois tot op de bodem bevriezen, wat verrassend is.

! De biodiversiteit van de regio is opmerkelijk, met zeldzame soorten in België, soms de enige in het hele land.

! De Semois legt een afstand van 210 km af van de bron in Aarlen tot aan de samenvloeiing in Monthermé, hoewel deze twee punten hemelsbreed slechts 80 km uit elkaar liggen.

! Kiezelstenen gevonden op terrassen die meer dan 100 meter boven de huidige Semois liggen, tonen aan dat daar ooit een rivier stroomde.

! Meestal gaat de waterkwaliteit van een rivier stroomafwaarts achteruit. Maar in het geval van de Semois verbetert de kwaliteit van het water naarmate het stroomt.

! De mineralisatie van water neemt af van stroomopwaarts naar stroomafwaarts, hoewel meestal het tegenovergestelde het geval is.

! In de Ardennen vinden we langs de Semois kalkhoudende planten, wat verrassend is. Maar waar komt deze kalksteen vandaan?

! In tegenstelling tot de meeste rivieren op de rechteroever van de Maas, die hun oorsprong vinden op het Ardennenplateau, begint de Semois zijn reis in Lotharingen, een lager gelegen gebied.

! Terwijl rivieren over het algemeen een helling hebben die stroomafwaarts afneemt, heeft de Semois stroomafwaarts steilere hellingen dan stroomopwaarts na ruim 80 km natuurlijk.

! In Tintigny lijkt de belangrijkste rivier de Rulles te zijn, een zijrivier van de Semois. De Rulles voert een stroomgebied af dat groter is dan dat van de Semois, wat de vraag doet rijzen: welke van de twee is de echte Semois?

Als u deze regio bezoekt, ontdekt u een rivier vol verrassingen en mysteries.

Bronnen : D.Tellier – Gids-Natuur CNB: ""De Landschappen van de Semois"" (jaar:?)
Sculptuur en foto: J.-P. Couvert, "" Esprit de Semois"" (2007) .